Dava şartları nelerdir? Hukuk davalarının açılabilmesi için gereken şartların neler olduğu, bu şartlara uymadan açılan davaların nasıl sonuçlanacağı merak edilen hukuki konular arasında yer alıyor. Bu yazımızda konuya dair merak edilenleri, sizler için bir araya getirdik. İşte, hukuk yargılaması usulünde geçerli olan dava şartları nelerdir? Dava şartı eksikliği nedir konusunun kapsamlı yanıtları…
Dava Şartları Nelerdir?
Dava şartları nelerdir konusu 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu 114 ve 115. Maddelerinde düzenlenmiştir. Dava şartı ne demek? Bir mahkemenin, açılan davanın esasına yönelik yargılama yapabilmesi yani bir başka ifade ile davayı esastan inceleyebilmesi için bulunması (varlığı) ya da bulunmaması (yokluğu) gerekli olan koşullara dava yani yargılama şartları adı verilir.
Bu anlamda varlığı gerekli olan dava şartlarına olumlu dava şartları, bulunmaması yani yokluğu gerekli olan şartlara ise olumsuz dava şartları denilir. Bu durumda dava şartları yokluğundan davanın reddi söz konusudur.
Dava şartları HMK bulunmadan açılan bir dava, ilk aşamada mahkeme önüne gelse de yani derdest olsa da, mahkeme öncelikle dosyayı dava şartlarının varlığı açısından inceler. Bu anlamda yargılamayı yapan mahkeme, dava şartı noksanlığını belirler ise davanın usul yönünden reddine yönelik karar verir.
Ancak belirlenen dava şartı nelerdir kısmında noksanlığın giderilmesi mümkünse, mahkeme bunun tamamlanabilmesi için kesin bir süre verir. Verilen bu süre içerisinde dava şartı noksanlığı giderilmez ise mahkeme davayı esasına geçmeksizin, “dava şartı yokluğu” nedeniyle usulden reddeder.
Mahkeme, önüne gelen dosyada dava şartlarının bulunup bulunmadığını, davanın her aşamasında bir talep bulunmasa dahi kendiliğinden araştırır. Yine dosya tarafları da dava şartı noksanlığını, her zaman ileri sürme hakkına sahiptir. Ancak taraflarca ileri sürülmese dahi, dava şartlarının var olup olmadığını hakim kendiliğinden gözetir.
Dava Açabilmek İçin Gerekli Olan Dava Şartları Nelerdir?
Dava açmak için gerekli olan dava şartları nelerdir? 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre yargılama yani dava şartları 114. madde de sayılmıştır. Madde düzenlemesinde yer alan dava şartları nelerdir konusu şekilde sayılmıştır;
1) Türk Mahkemelerinin Yargı Hakkının Bulunması; İlk bakılacak dava şartı, söz konusu davaya konu olayda Türk mahkemeleri tarafından yargılama yapılıp yapılamayacağı hususudur.
2) Yargı Yolunun Caiz Olması; Hukuk mahkemelerince yargılama yapılabilmesi için, bahse konu davanın adli yargı alanına giren bir dava olması gereklidir.
3) Mahkemenin Görevli Olması; Mahkemenin açılan davaya bakabilmesi için 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 1 ila 4. Maddeleri gereğince görevli olması gerekir.
4) Kesin Yetki Kuralı Bulunan Durumlarda Mahkemenin Yetkili Bulunması; Kesin yetki kuralının arandığı durumlarda mahkemenin davayı görebilme koşullarından biri de budur.
5) Tarafların Taraf ve Dava Ehliyetine Sahip Olmaları, Kanuni Temsilin Söz Konusu Olduğu Hâllerde, Temsilcinin Gerekli Niteliğe Sahip Bulunması;
6) Dava Takip Yetkisine Sahip Olunması;
7) Vekil Aracılığıyla Takip Edilen Davalarda, Vekilin Davaya Vekâlet Ehliyetine Sahip Olması ve Usulüne Uygun Düzenlenmiş Bir Vekâletnamesinin Bulunması;
8) Davacının Yatırması Gereken Gider Avansının Yatırılmış Olması;
9) Teminat Gösterilmesine İlişkin Kararın Gereğinin Yerine Getirilmesi;
10) Davacının, Dava Açmakta Hukuki Yararının Bulunması; Davacının davayı açmak konusunda ve de mahkemeden hukuki korunma istemede bir çıkarının bulunması gereklidir.
11) Aynı Davanın, Daha Önceden Açılmış ve Hâlen Görülmekte Olmaması; Yani derdest olan (daha önce açılmış ve görülmekte olması) davanın yeniden açılması da mümkün değildir.
12) Aynı Davanın, Daha Önceden Kesin Hükme Bağlanmamış Olması; Kesin hükme bağlanmış bir davanın tekrar açılabilmesi mümkün değildir. Böyle bir dava açılırsa, mahkeme tarafından dava usulden reddedilir.
Bu sayılan dava şartları genel dava şartları olup, bunun dışında bazı kanunlarda bazı dava türlerine ilişkin özel dava şartları da öngörülmüştür. Peki, özel dava şartları nelerdir? Bu kapsamdan olarak, terk nedenine dayalı boşanma davası açılabilmesi için öncelikle terk eden eşe yönelik bir ihtarın gönderilmesi şarttır. Yine zorunlu arabuluculuğa tabi olan davalarda, bu usulü işleme başvurulmadan dava açılamaz. Yine İcra İflas Kanunu uyarınca tasarrufun iptali davasının açılabilmesi için de alacaklıda aciz vesikası bulunmalıdır.
Dava içeriklerinden biri olarak karşımıza çıkan Zina nedeniyle boşanma davası nedir, yaptırımları nelerdir bilgi almak isterseniz yazımıza göz atabilirsiniz.