Dava Açmaksızın İsim ve soyisim Değişikliği Mümkün müdür? Hangi Kuruma, Hangi Tarihe Kadar Nasıl Bir Başvuru Yapılmalıdır? Çok sayıda insanın merak ettiği konular arasında yer alan isim ve soyadı değişiklikleri dava açmadan yapılabilir mi? İsim ya da soyadı değişikliği talebi için nereye ve nasıl bir başvuru yapılır? Dava açmadan isim değişikliği için belirli bir süre var mıdır? Son başvuru için belirlenen tarih nedir? Konuya ilişkin merak edilen tüm detaylar…
İsim ve Soyadı Değişikliğinde Genel Kural
İsim ve soyadı, kişilerin ailelerinden kendilerine intikal ve kendi rızalarına tabi olmayan kişisel bilgiler arasında yer alır. Soyadı aile kökenlerinden gelirken isim ise ebeveynler tarafından verilir.
Genel kural olarak yasal belge kapsamında olan kimlik bilgileri kapsamında isim ve soyadı değiştirme Türk Medeni Kanunu 27. Maddesi kapsamında ancak açılacak bir dava ile mümkün olur.
İşte bu genel kurala, 19.10.2017 tarihinde kabul edilen “7039 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve 06.12.2019 tarihinde kabul edilen ” 7196 sayılı Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” düzenlemeleri ile bir defa kullanım imkanı olan bir ayrıcalık getirilmiştir.
Dava Açmadan İsim ve Soyisim Değişikliği ve Son Başvuru Tarihi
Yukarıda bahsedilen 7039 sayılı kanun ile değişik 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun geçici 8. Maddesi ile dava açılmaksızın yalnızca Nüfus müdürlüklerine verilecek dilekçe ile isim veya soyadı değişikliği bazı şartların varlığı halinde iki yıl içerisinde yani 19.10.2019 tarihine kadar bir defaya mahsus olarak kabul edilmiştir.
Bu sürenin dolmasından sonra çıkarılan 06.12.2019 tarihli 7196 sayılı yasa ile 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanuna geçici 11. Madde eklenmiş ve böylece üç yıl süre ile daha nüfus müdürlüğüne başvuru ile isim ve soyadı değişikliği imkanı tanınmıştır.
Yani bu son yasal düzenleme ile 06.12.2022 tarihine kadar yazılı olarak nüfus müdürlüğüne yapılacak bir başvuru ile isim soyisim değişikliği bazı şartların varlığı halinde mümkündür.
5490 Sayılı Kanun Geçici 11. Maddesi
Bu kapsamda şu an yürürlükte olan dilekçe ile isim değiştirme noktasında geçerli olan 5490 sayılı Kanun Geçici 11. Maddesi düzenlemesi şu şekildedir;
“Geçici Madde 11- (Ek:6/12/2019-7196/61 md.) Kişinin üç yıl içerisinde yerleşim yerinin bulunduğu nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurması kaydıyla; 21/6/1934 tarihli ve 2525 sayılı Soyadı Kanununun 3 üncü maddesine aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan, toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen ad ve soyadları, mahkeme kararı aranmaksızın, il veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir defaya mahsus olmak üzere değiştirilebilir. İl ve ilçe idare kurullarının vereceği karar kesindir. Soyadı değiştirilen erkek ise kendisi ile birlikte varsa karısının ve müracaat tarihinde ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilir. Soyadı değiştirilen kadın ise kendisi ile birlikte ergin olmayan evlilik dışı çocukları varsa onların da soyadları düzeltilir. Bu maddede belirlenen sürenin bir katına kadar uzatılmasında Cumhurbaşkanı yetkilidir”
Dava Açmadan İsim Değişikliğinden Kimler Yararlanabilir ?
Geçici 11. Maddede açıklandığı gibi, dilekçe ile nüfus müdürlüğüne başvurabilecekler ise şu şekilde sıralanabilir;
Kişinin soyadının, Soyadı Kanunu 3. Maddesine göre “rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uygun olmayan veya iğrenç ve gülünç olan soyadları kullanılamaz”hükümlerine aykırı olmasıKişinin isim ya da soyadında yazım ve imla hatası olması,Kişinin isim ya da soyadında düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunması,Kişinin isim ya da soyadının genel ahlaka uygun olmayan, toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen isimlerden oluşması
Koşullarından birinin varlığı halinde dava açılmadan yazılı olarak bir dilekçe ile Nüfus müdürlüğüne başvurması durumunda, değişiklik talepleri il ya da ilçe idare kurullarında değerlendirilir.
Bir Defaya Mahsus Yapılabilme
Yukarıda ayrıntılı sayıldığı şekli ile belirlenen koşulları taşıyan yani isim ya da soyadında yazım ya da imla hatası bulunanlar, isim ya da soyadının iğrenç ve gülünç anlamları bulunanlar bu isim ve soyadlarını;
Mahkeme kararı aranmaksızın,Yerleşim yeri nüfus müdürlüğüne yazılı başvuru yaparak,İl veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla,Bir defaya mahsus olmak üzere değiştirilebilirler.
İl ve ilçe idare kurullarının verecekleri kararlar kesindir. Soyadı değiştirilen kişi erkek ise kendisiyle birlikte var ise karısının ve müracaat yapılan tarihte ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilir. Soyadı değiştirilen kadın ise kendisi ile birlikte ergin olmayan evlilik dışı çocukları var ise onların da soyadları düzeltilir.
Dilekçe ile isim ve soyisim değiştirme hukuk davası açma yolu ile yapılacak değişikliklere göre daha dar kapsamlıdır ve ancak yukarıda sayılan koşulların varlığı halinde kabul edilir. İsmini beğenmediği, başka bir isim ile tanındığı, isminin yanına başka isim ekletme gibi nedenler ile nüfus müdürlüğüne müracaat ile isim ya da soyadı değiştirme talepleri reddedilir. Bu gibi talepler ile isim ve soyadı değişikliği için mahkemeye başvuru yaparak dava açılması gerekir.