Çocuklarda dalak büyümesi tedavisi tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi kolaylıkla gerçekleştirilebiliyor. Tıptaki adı splenomegali olan dalak büyümesi pek çok nedenden dolayı ortaya çıkabiliyor. Peki, dalak büyümesi nedir, neden olur? Çocuklarda dalak büyümesi tedavisi nasıl yapılır? Dalak büyümesi belirtileri nelerdir? İşte, Splenomegali nedenleri ve çocuklarda dalak büyümesi tedavisi nasıl yapılır hakkında merak edilen soruların yanıtları…
Dalak Nedir? Dalağın görevleri Nelerdir?
Dalak büyümesi nedir açıklamadan önce, dalak nedir ve ne işe yarar onu açıklayalım… Dalak, insan vücudunda sol göğüs kafesinin altında yer alan bir organdır ve lenf dokusunun bir parçasıdır. Süngerimsi yani yumuşak bir yapıda olan dalağın görevleri ise kısaca şunlardır:
- Hasar gören ve eskimiş kan hücrelerini yok eder/filtreler
- Lenfositleri yani beyaz kan hücrelerini üretir
- Hastalıklara neden olan organizmalara karşı savunma sağlar ve enfeksiyon gelişmesini önler
- Kanın pıhtılaşmasına yardımcı kırmızı kan hücreleri ile trombositleri depo eder
Peki vücutta önemli görevleri yerine getiren dalak neden büyür? Çocuklarda dalak büyümesi tedavisi nasıl yapılır?
Dalak Büyümesi Nedir ? Dalak Büyümesi Neden Olur?
Dalak büyümesi nedenleri oldukça çeşitlidir. Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda dalak büyümesi, lenf dokusunun artması neticesinde ortaya çıkar. Genel olarak dalak büyümesi nedenleri yani splenomegali nedenleri şunlardır:
- Bakteri, virüs ve parazit kaynaklı enfeksiyonlar
- Anemi gibi hematolojik hastalıklar
- Damar tıkanıklıkları
- Abse ve hemanjiom gibi dalağın hastalanması
- Lenfoma ve lösemi gibi kanser ve tümör oluşumları
- Bağ dokusu hastalıkları
Dalak Büyümesi Belirtileri Nelerdir?
Genellikle dalak büyümesi tanısı tesadüfen konur. Yapılan genel bir muayenede, başka sebeplerden dolayı çekilen ultrason, MR ya da tomografilerde dalak büyümesi tanısı konabilir. Ancak dalak büyümesinin de dereceleri vardır. Eğer yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi ileri derecede ise genel belirtileri şunlardır:
- Hazımsızlık sorunları
- İştahsızlık
- Karında şişlik
Yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi kan hücrelerinin düşmesine neden olacak kadar ileri derecede ise ortaya çıkan belirtiler de şunlardır:
- Vücutta morluklar oluşması
- Kansızlık
- Kanama
- Sık tekrarlayan enfeksiyon
Çocuklarda Dalak Büyümesi Tanısı Nasıl Konur?
Genellikle çocuklarda da dalak büyümesi teşhisi tesadüfen konulur. Eğer çocuklarda dalak büyümesi tespit edildiyse ve kötü huylu hastalık bulgusu yok ise genellikle birkaç hafta beklenir ve gözlem yapılır. Birkaç haftanın sonunda dalak büyüklüğü devam ediyor ise tetkikler yapılmaya başlanır.
Kan sayımı, kan hastalıkları testleri, ultrason çekimi, bağ dokusu hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları gibi tetkikler yapılır ve çocuklarda dalak büyümesinin nedeni, derecesi tespit edilir. Elde edilen sonuçlara göre de çocuklarda dalak büyümesi tedavisi uygulanmaya başlanır.
Çocuklarda gelişen dalak büyüklüğünün derecesine göre çocuk hematoloji, çocuk onkoloji, çocuk romatoloji, çocuk enfeksiyon hastalıkları, çocuk genel cerrahi gibi tıbbi birimlerle tedavi süreci yönetilir.
Çocuklarda Dalak Büyümesi Tedavisi Nasıl Yapılır ?
Yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi tedavisi benzerdir. Genellikle de dalak büyümesi ileri derece değilse doktor kontrolünde olunur ve müdahale gerçekleştirilmez. Kimi zaman da ilaç tedavisi uygulanabilir. Ancak splenomegali ileri derece olan çocuklarda dalak büyümesi tedavisi için cerrahi müdahale yapılabilir ve dalak ameliyatla alınabilir. Acil olmadığı durumlarda da genellikle çocuklarda dalağın çıkartılması için 5 yaş sonrası beklenir.
Yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi tedavisi için öncelikle, splenomegali gelişmesine neden olan sorun bulunmaya çalışılır. Eğer dalak büyümesi bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanıyor ise antibiyotik tedavisine başlanır. Ancak viral enfeksiyon kaynaklı ise antibiyotikler, bu rahatsızlık için tedavi sağlamaz.
Kısaca özetleyecek olursak, yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi tedavisi; doktor kontrolünde kalma, antibiyotik tedavisi ve dalak çıkarma ameliyatı olarak üç şekilde gerçekleştirilir.
Eğer çocuklar dahil bir hastada dalak büyümesi teşhis edilmişse ancak hastada herhangi bir belirti, semptom bulunmuyorsa doktor kontrolünde kalınır ve 6 ay ya da 12 ayda bir olmak üzere düzenli muayene gidilerek dalak kontrol altında tutulur. Semptom gelişmesi durumunda da hekim, tedavi şeklini belirler.
Eğer dalak büyümesi antibiyotik tedavisine cevap verecek derecede ise doktor reçetesi ile antibiyotik kullanılır. Eğer antibiyotik tedavisi işe yaramayacaksa ve splenomegali çok ileri seviyede ise dalak çıkarma ameliyatı yani splenektomi ameliyatı gerekebilir.
Yetişkinlerde ve Çocuklarda Dalak Büyümesi Tedavisi ile İlgili Bilinmesi Gerekenler…
Dalak çıkarma ameliyatı oldukça önemlidir. Her insan dalaksız yaşayabilir ancak dalağı alınan kişiler, bazı enfeksiyonlara daha çabuk yakalanma riski ile karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle dalak çıkarma ameliyatı kararı oldukça titizlikle alınmalıdır.
Dolayısı ile çocuklarda dalak büyümesi tedavisi için dalak çıkarma ameliyatı acil durumlarda ya da son çare olarak tercih edilir. Genellikle de splenektomi ameliyatı öncesi enfeksiyon riskini azaltmak için bazı aşılar ( hemofilus influenza, pnömokokal, meningokokal) hastalara uygulanır.
Dalak çıkarılması ameliyatı yani splenektomi ameliyatı öncesi uygulanan aşılar, ameliyattan sonra da uygulanır ve yıllar içinde tekrarlanır. Menenjit, zatürre, kemik, kan ve eklem enfeksiyonlarına karşı korunma sağlanması için aşılar tekrarlanır. Örneğin; her yıl grip aşısı olunması ve on sene de bir de tetenoz aşısı yapılması gerekir.
Dalak Büyümesi ile İlgili En Çok Merak Edilen Sorular ve Cevapları
Yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi tedavisi nasıl yapılır araştıran kişiler, dalak büyümesi ile ilgili pek çok soruya da cevap arıyor. İşte, splenomegali hakkında merak edilen sorular ve cevapları…
1- Dalak Büyümesi Hangi Bölüme Girer? Dalak Büyümesine Hangi Bölüm Bakar?
Dalak büyümesi ve dalak ile ilgili sağlık sorunları için hastanelerin Hematoloji birimlerine başvurulur. Ancak dalak büyümesinin derecesine bağlı olarak Dahiliye birimi ya da Genel Cerrah birimi de hastalarla ilgilenebilir.
Örneğin; kişiler, kendilerinde dalak büyümesi olduğunu düşünüyor ya da belirtileri taşıyorsa öncelikle Dahiliye birimine başvurmalıdır. Dahiliye doktorları tarafından splenemegali saptanması durumunda hastalar Hematoloji birimine yönlendirilir. Eğer dalak çıkarma ameliyatı gerekecek ise Hematoloji birimi hastaları Genel Cerrahi birimine yönlendirebilir.
Çocuklarda dalak büyümesi tedavisi için de pediatri, çocuk hematoloji ve çocuk genel cerrahi birimlerinde çalışan doktorlar çalışma yürüttmektedir.
2- Normal Dalak Boyutu mm Nedir? Yaşa Göre Dalak Boyutları
Yetişkinlerde ve çocuklarda normal dalak boyutu mm olarak farklıdır. Genel olarak normal dalak boyutu üst sınır olarak 3 aylık bebeklerde 6cm, a6 aylık bebeklerde 6.5 cm, 2 yaş çocuklarda 7 cm, 4 yaş çocuklarda 10 cm, 15 yaş çocuklarda 11 cm’dir. 15 ile 20 yaş arası bireylerde de normal dalak boyutu kızlarda 11.5 cm, erkeklerde ise 13 cm’dir.
3- Dalak Büyümesinin Tedavisi Var mı ?
Dalak büyümesinin tedavisi vardır. Antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Antibiyotik tedavisinin uygulanamayacağı durumlarda dalak çıkarma ameliyatı yani splenektomi ameliyatı ile bireyler ve çocuklar, aktif yaşamlarına devam edebilir.
4- Dalak Büyümesi Nasıl Engellenir?
Yetişkinlerde ve çocuklarda dalak büyümesi tedavisi ilaçla yapılabilir ve büyüme engellenebilir. Öncelikle dalak büyümesine neden olan sağlık durumu tespit edilmeye çalışılır. Ancak büyümenin durdurulamaması ve ileri derece olması durumunda cerrahi müdahale gerçekleştirilir.
5- Dalak Büyümesi Durur mu?
Dalak büyümesinin neden kaynaklandığının tespit edilmesi ve tedaviye başlanması ile dalak büyümesi durabilir, kontrol altına alınabilir.
6- Dalak Büyümesi Nasıl Olur ?
Dalak büyümesi, lenf dokusunun artması nedeniyle ortaya çıkar. Geçirilen enfeksiyonlar, dalak hastalıkları, kanser ve tümörler kişilerde dalak büyümesi olmasına neden olabilir.
7- Dalak Büyümesi Nasıl Anlaşılır?
Dalak büyümesi genellikle ileri düzey olmadıkça belirti vermez ve çoğunlukla, başka nedenle çekilen görüntüleme yöntemleriyle tespit edilir. Ancak hazımsızlık, şişkinlik, kansızlık, kanama, sık sık enfeksiyon gelişmesi ve vücutta morarma yaşanması ile anlaşılabilir.