Online alışveriş her geçen gün daha da artarken, bu alandaki uygulama ve terimler merak konusu oluyor. Bu yazımızda Chargeback ya da bir diğer ifade ile ters ibraz ne demektir, bu işlem nasıl yapılır ve süreç nasıl işler gibi merak edilen soruların yanıtlarını sizler için bir araya getirdik…
Chargeback Nedir? Ters İbraz Ne Demektir?
Chargeback tabiri dilimize “ters ibraz” olarak yerleşmiştir. Ters ibrazda; çevrimiçi yapılan bir alışverişte, tüketicinin bankasıyla iletişime geçmek suretiyle yaptığı ödeme işlemine itirazı söz konusudur. Bu itiraz üzerine banka söz konusu işlemi inceler ve eğer talebi haklı bulursa müşterinin yaptığı ödemeyi geri iade eder.
Chargeback yani ters ibraz, kart sahibini koruyucu olmakla beraber, aslında para iadesinden farklı bir işlemdir. Çünkü ters ibrazda satıcı ile kart sahibi olan tüketici arasında doğrudan bir para iadesi yoktur, bu işlem banka ile müşterisi arasında gerçekleşir. Bu nedenle ters ibraz, daha çok satıcı para iadesinde bulunmak istemediğinde söz konusu olur.
Chargeback ile, elektronik ödeme sistemlerini kullanan tüketicilerin çeşitli dolandırıcılık eylemlerinden korunması amaçlanmıştır. Ters ibraz satıcıların yani şirketlerin bankalar nezdindeki güvenilirliğini etkileyen son derece önemli bir ölçüttür.
Chargeback Süreci Nasıl İlerler?
Ters ibraz kart sahibi tüketici tarafından bankaya yapılan başvuru ile başlar. Bu talep banka tarafından değerlendirilir ve geçerli bulunursa satıcıdan geri dönüş beklenmeksizin bankaca müşteriye ödeme yapılır. Yani bu işlemde aslında, müşteri bankası aracılığı ile satın alma işlemine itiraz da bulunur ve zararının geri ödenmesini ister.
Chargeback işleminde kart sahibi, yapılan satış işlemine kendi bankası aracılığı ile itirazda bulunur. Banka ise genellikle müşterisine parasını geçici bir kredi şeklinde sağlar ve ödemeyi alan satıcının bankasına durumu (ters ibraz talebi ile) bildirir. Genellikle konu bankalar arasında çözüme kavuşturulur. Aksi durumda müşterinin bankası doğrudan doğruya satıcıya ters ibraz talebi yollar. Bu durumda satıcı ise ya bu talebi kabul eder ya da kanıtlarını göstererek reddeder.
Banka satıcı tarafından ileri sürülen kanıtları incelemek suretiyle nihai olarak kararını verir. Eğer karar satıcı lehine ise, banka müşterisine sağlamış olduğu geçici krediyi geri çeker.
Karardan memnun olmayan tarafın itiraz hakkı bulunur. Bu itiraz hakkı kullanılırsa tahkim öncesi aşamada itiraz değerlendirilir ve bu aşamada anlaşma sağlanamazsa süreç tahkime gider.
Ters ibrazdan önce müşterinin direk satıcı ile irtibata geçmesi genellikle tavsiye edilir. Çünkü, çoğu durumda satıcı ters ibraz ile karşılaşmaktansa para iadesi yapmayı tercih eder. Bankalarda, satıcı ile uzlaşmaya varamamış müşterisinin ters ibraz taleplerine daha ciddi yaklaşır.
Chargeback Neden Yapılır?
Ters ibraz, satın alınan bir ürünün beğenilmediği zaman başvurulabilecek bir yöntem değildir. Ters ibraz talebi;
- Dolandırıcılık yapılması,
- Kartın çalınmış olması ya da yetkisiz olarak kullanılması,
- Ödeme onayının müşteri tarafından verilmemiş olması,
- Satın alınan ürünün teslim edilmemesi ya da hasarlı olması gibi durumlarda söz konusu olur.
Bu anlamda chargeback yani ters ibraz, özellikle hileli davranışlarla bir kişinin kartından çekilen ödemelerin geri alınabildiği ve bu nedenle kart sahiplerini koruyan oldukça önemli bir yöntemdir ve özellikle son yıllarda kullanımı da sürekli artmaktadır.