Tarihte yaşanan en büyük nükleer güç felaketi olan Çernobil faciası yalnızca bulunduğu bölge için tehdit değildi. Ukrayna’nın Pripyat kentinde bulunan Çernobil Nükleer Santrali, 26 Nisan 1986 yılında büyük bir patlama ile sarsıldı. Çernobil reaktör kazası ‘nda oluşan patlama, santralin dördüncü reaktöründe meydana gelmişti ve bu kaza öncesinde güvenlik sistemi devre dışı bırakılmıştı. Meydana gelen patlamadan sonra kaza nedeniyle ilk etapta 31 kişi hayatını kaybetse de bir süre sonra bilançonun 31′ den fazla ve daha ağır olduğu anlaşıldı. Çernobil nükleer güç felaketinin ardından bölgede acil durum ilan edildi. Dünyadaki binlerce ve hatta yüz binlerce insanın hayatı bu nükleer facia sonucunda tehlikedeydi. Yaşanan bu facianın etkisi 1996 yılına kadar hissedilmeye devam etti.
Çernobil Patlaması Nerede ve Nasıl Meydana Geldi?
Çernobil Nükleer Santrali, o dönemde Sovyetler Birliği’ne bağlı olan Ukrayna’da yer alıyordu. Ukrayna’nın küçük bir kenti olan Pripyat, nükleer santralde çalışmakta olan mühendis, tekniker ve işçilerin ailelerinin konakladığı bir kentti. Kazanın yaşandığı 26 Nisan 1986 tarihinde santralin dört numaralı reaktöründe test işlemleri başlatılmıştı. Fakat test esnasında beklenmedik bir şekilde güç dalgası çıkışı yaşanmaktaydı. Bunun üzerine santralde yetkili ekip acil butonuna bastı.
Acil durum butonuna basılması ile birlikte güç dalgasında artış gözlemlenmeye başlandı. İşte tüm bu sebepler yüzünden reaktör ani bir şekilde patladı. Patlama sonucunda çıkan yangınla birlikte nükleer bulutu yayılmaya başladı. Patlamadan sonra uzmanlar ise Pripyat’ta veya civarındaki bölgelerde yüzlerce yıl boyunca yaşamanın doğru olmadığını söylediler.
Serpinti Bulutu Tüm Dünyaya Yayılmaya Başlıyor
Çernobil faciası, neredeyse tüm dünyada etkisini göstermeye başlamıştı. Santralde görevli olan ve yangını söndürmek için müdahale eden ordu ve itfaiye ekiplerinden 31 kişi olay günü hayatını kaybetti. İlk etapta facianın yalnızca 31 kişinin ölümüne neden olduğu düşünüldüyse de gerçek daha acıydı. Serpinti bulutunun da etkisi ile birlikte nükleer facianın etkileri her yere yayılıyordu.
Pripyat kenti başta olmak üzere Ukrayna, Beyaz Rusya ve Sovyetlerin neredeyse tamamı nükleer faciadan etkilendi. Bununla birlikte Avrupa ve Karadeniz kesimlerinde de nükleer patlamanın etkileri gözlemlenmeye başlamıştı. Serpinti bulutunun çıkan rüzgar ile birlikte yayılması da bir türlü engellenemedi.
Yapılan çalışmalar neticesinde Çernobil’de yaşanan felaket ile ilgili ve buna bağlı olarak pek çok kişinin kanser riski taşıdığı gerçeği de ortaya çıkmıştır. Üstelik üzerinden yıllar geçmiş de olsa 2065 yılına dek binlerce kişinin bu nedenden dolayı kanser riski taşıdığı ön görülüyor.
Karadeniz Bölgesi Tehdit Altında Mı?
Türkiye için Çernobil etkileri özellikle daha fazla Karadeniz Bölgesi için gözlemlenebilir vaziyette. Her ne kadar Türkiye’nin Çernobil’den ne denli etkilendiği üzerine kesin kaynaklar bulunmasa da özellikle Hopa bölgesinde kanser vakalarındaki artış fark ediliyor. Bununla birlikte Türkiye Tabipler Birliği tarafından hazırlanan raporda da Karadeniz ve Marmara bölgelerinde Çernobil etkilerine rastlanabiliyor.
Radyoaktif serpinti bulutları kazadan yalnızca birkaç gün sonra Karadeniz Bölgesi’ne ulaşmıştır. Bununla birlikte Marmara Bölgesi, Sivas ve Çankırı gibi kentlerde de serpinti bulutlarının yer aldığı doğrulanmıştır. Türk Tabipler Birliği tarafından oluşturulan Türkiye Kanser Haritası’nda da özellikle Trabzon ve Hopa kentlerinde yoğun miktarda kanser vakasına rastlanmıştır. Öyle ki vakaların çoğunluğu serpinti bulutlarının Türkiye’ye ulaşmasından bir müddet sonra patlak vermektedir.
Günümüzde hala özellikle Çernobil faciasının karadenize etkileri gözlemlenebiliyor. Her sene kanser rahatsızlığı sebebi ile kayıplar yaşanıyor. Özellikle de Karadeniz çayının o dönemde büyük oranda radyoaktif madde taşıdığı dile getirilmiştir. Karadeniz halkının pek çoğunun anne karnında dahi radyasyona maruz kaldığı ileri sürülüyor.
Çernobil kazasının nedeni, çernobil kazasında kaç kişi öldü, çernobil faciası ingilizce anlatımı gibi konularda daha fazla çernobil faciası hakkında bilgi almak isteyenler veya çernobil faciası sunumu yapacak olanlar için rusya çernobil faciası videosu olarak hazırlanan aşağıdaki belgeselde yer alan çernobil faciasını izleyebilirler 