Borçludan alacağı bulunan kişinin, alacağını tahsil edemediği durumlarda, devlet kurumları yardımıyla alacağını borçludan alması genel anlamda cebri icra olarak tabir edilir. Alacaklı, icra yolu ile alacağını tahsil etme yönteminde icra dairelerine ve icra yetkililerine müracaat eder. Peki, cebri icra nasıl talep edilir ? İlamlı ve ilamsız takipler nasıl yürütülür? Konuya dair merak edilenler yazımızda sizlerle…
Hukuk Sistemimizde İcra Türleri
Cebri icra , hukuk sistemimizde cüz’i icra ve külli icra yani toplu icra olarak iki kısma ayrılır. Cüz’i icra tek bir alacaklı tarafından borçlusuna karşı yürütülen icra takibini ifade eder. Bu takip süreci alacaklı kişinin icra dairesine takip amaçlı başvurusu ile başlar. Daha sonra takibin kesinleşmesi ile borçludan borcuna karşılık gelecek miktarda mal icra görevlileri aracılığı ile haczedilir.
Haciz sonrası bu mallar satılmak sureti ile paraya çevrilir ve alacaklı kişiye alacağı ödenir. Bu şekilde alacaklı, borçludan alacağını tahsil eder ve satış sonrası fazla para kalırsa bu fazla miktarda borçluya iade edilir. Bu tür icra hukuk sistemimizde üç şekilde gerçekleştirilir. Bu yollar ise;
İlamsız İcra ,İlamlı İcra,Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip olmak üzere üç türe ayrılır.
Cebri İcra türlerinden diğeri ise külli İcra ya da diğer deyişle toplu icradır. Külli icra yoluna ancak şirketler yani iflasa tabi olan borçlular aleyhine başvurulabilir. Bir diğer ifadeyle iflas takibi olarak da adlandırılan bu yolda tüm alacaklıların alacakları için borçluya karşı icra takibi yapılır. Borçlu ise malvarlığının tümü ile kendi borçlarından sorumludur.
1 – İlamsız İcra Nasıl Yapılır ?
İcra hukukunda karşımıza çıkan ve bu alana özgü bir takip yolu olan ilamsız icra , mahkeme tarafından verilmiş herhangi bir ilam ya da ilam niteliğine sahip olan bir belgeye dayanmaksızın yürütülen icra takibidir.
İlamsız icra yolu ile alacağın takibi işlemleri ancak ve sadece para alacakları ve teminat alacakları için başvurulabilen bir yöntemdir. Bu yönüyle ilamlı icraya oranla daha sınırlı bir alanda ilamsız icra yoluyla takip yapılabilir. İlamlı icra takiplerinde ayrıca para ve teminat alacakları dışında eda yükümlülükleri de talep edilebilirken, ilamsız icralarda bu mümkün değildir.
Bu yollar ile icra takip talebi doğrudan icra dairelerine iletilir. Daha sonra icra dairesi tarafından ödeme emri gönderilir ve itiraz olmazsa sonraki aşamalarda haciz, haciz edilen malların satışı ve elde edilen paranın alacaklıya ödenmesi aşamaları gelir.
İlamsız İcrada İtiraz
İlamsız icra takibine yapılacak itiraz ise takibi durdurur. Yedi gün içinde yapılacak itiraz ile icra işlemlerine son verilir. İlamsız icraya borçlunun itirazı yazılı olabileceği gibi sözlü yani itirazının tutanağa bağlanması yoluyla da mümkündür. Bu itiraz üzerine alacaklının itirazın kaldırılmasına karar verilmesi amacı ile 6 ay içinde dava açma hakkı bulunur.
İlamsız icra işlemleri yalnızca yetkili icra dairelerinde yürütülebilir. Kural olarak borçlunun yerleşim yeri icra dairesi yetkilidir. Ancak sözleşmeden kaynaklı bir teminat ya da para alacağı söz konusu ise sözleşmenin ifa yeri icra dairesi yetkilidir.
İlamlı İcra Nasıl Yapılır ?
https://www.youtube.com/watch?v=QukAvBkzGtk
İlamlı icra takibinde ise ilamsız icra takibinden farklı olarak bir mahkeme kararına ya da mahkeme kararı yerine geçen bir belgeye dayalı olarak takip yürütülür. Konu bakımından ilamlı icra, para ve teminat alacakları dışında taşınır teslimi, çocuk teslimi, taşınmazın tahliyesi ve çocukla şahsi münasebet kurulması gibi farklı konularda da mümkündür. Bu takip yolunda, takip talebine mutlak olarak ilamın eklenmesi şarttır.
İlamlı icra yolu ile takipte takip talebi sonrası icra dairesi tarafından ilamsız icradaki ödeme emrinden farklı olarak icra emri çıkarılır. Bundan sonra haciz, haczedilen malların satışı ve alacaklının parasının ödenmesi işlemleri her iki icra yolunda da benzerdir.
İlamlı İcra Takibi Nerede Başlatılabilir?
İlamsız icra takibinden farklı olarak ilamlı icra takibi noktasında yetki kuralı aranmaz. Yani ilamlı icra takibi Türkiye’de ki herhangi bir icra dairesinde başlatılabilir. Yine ilamlı icra takibinde, ilamsız icradan farklı olarak borcun varlığına bir itiraz yapılması mümkün değildir. Çünkü bu takip yolunda alacağın varlığı ilamla yani mahkeme kararı ile sabittir. Ancak asıl borcun varlığı dışında icra işlemlerine dair itirazlar yönünden (borcun zamanaşımına uğradığı gibi) borçlunun icra mahkemelerine başvuru imkanı vardır.
Cebri İcra Davasında Rehinin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip
Rehin ile teminat altına alınmış alacaklar yönünden hukuk sistemimizde farklı ve ayrı bir icra takip yolu vardır. Bu takip yolu ile ancak alacağı rehin ile teminat altına alınan kişiler takip başlatabilirler.
Rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takipte, takip talebi esnasında rehinin ne olduğu belirtilmelidir. Takip açıldıktan sonra söz konusu borçluya icra emri gönderilir.
