Evlilik birliğini sonlandıran Boşanma davaları söz konusu olduğunda, boşanma ile birlikte özellikle velayet, mal paylaşımı, nafaka ve tazminat gibi konularda oldukça önem kazanıyor. Bu yazımızda boşanma davalarında karşımıza çıkan maddi ve manevi tazminat istemlerine değinecek ve merak edilen tüm konuları ayrıntıları ile aktaracağız…
Boşanma Davaları
Hukuk sistemimiz içerisinde çeşitli nedenlere boşanma davaları açılabilmektedir. Bu kapsamda, öncelikle boşanma davalarını anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma olarak ikiye ayırmak mümkündür. Çekişmeli boşanma davalarında ise, özel boşanma nedenlerine veya genel boşanma nedenine dayalı olarak davalar yürütülmektedir.
Anlaşmalı boşanma davaları dışında kalan boşanma davalarında, evlilik birliğinin son bulmasında kusurlu ya da daha çok kusurlu tarafın belirlenmesi amacıyla kusur tespiti yapılır. Kusur durumu, özellikle maddi ve manevi tazminat istemlerinde son derece önemlidir.
Boşanma Davalarında Kusur
Esas olarak bir boşanmada, kusursuz olan ya da daha az kusuru bulunan eşin, uğramış olduğu maddi ve de manevi zararların karşılanmasını, diğer eşten isteme hakkı bulunmaktadır.
Yani bir diğer ifadeyle evliliğin boşanma ile sonuçlandığı durumlarda kusursuz veya daha az kusuru bulunan eş, kusurlu veya daha fazla kusuru bulunan eşten, mevcut ya da beklenen menfaatlerinin zarara uğramasından dolayı maddi tazminat ile kişilik haklarının zarar görmesi nedeniyle manevi tazminat talep etme hakkına sahip olacaktır.
Netice olarak ifade edebiliriz ki, boşanma davalarında karşılaşılacak maddi ve manevi tazminat istemlerinde kusursuz olma mutlak olarak aranmaz, kusursuz eş gibi daha az kusuru bulunan eşin de tazminat isteme hakkı doğacaktır.
Ancak kusurlu ya da daha çok kusurlu olan eşin, maddi ve manevi tazminat isteme hakkı yoktur. Yine boşanmada tarafların kusuru eşitse, boşanan eşlerin birbirlerinden maddi ve manevi tazminat isteme hakları söz konusu olmayacaktır.
Boşanma Davalarında Maddi ve Manevi Zarar Nasıl Tespit Edilir?
Boşanma davalarında, maddi ve manevi tazminat istemi 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 174. Madde kapsamında ayrıntısı ile belirlenmiştir. Madde düzenlenmesinde;
“Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Hükümlerine yer verilmiştir. Bu düzenlemeler kapsamında, tazminata dayanak teşkil edebilecek hususlar da belirlenmiştir. Buna göre;
Maddi tazminata hükmedilebilmesi için, mevcut ya da beklenen menfaatlerin gerçekleşen boşanma nedeniyle zedelenmiş olması ve de diğer tarafın kusurlu ya da daha çok kusurlu olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.
Yine manevi tazminata hükmedilebilmesi için de, manevi tazminat isteyen eşin, boşanmaya neden olaylar sebebiyle kişilik haklarının zedelenmesi ve de diğer eşin kusurlu ya da daha çok kusurlu olması koşullarının gerçekleşmesi aranmıştır.
Boşanmada Tazminat ve Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?
Belirlenen bu genel çerçeve içerisinde, maddi ve manevi tazminat istemleri ile miktarı ise, aile hakimi tarafından;
Boşanan eşlerin sosyal ve ekonomik durumları,Tarafların kusur dereceleri,Maddi tazminat istemlerinde ihlal edilmiş olan mevcut ve beklenen yararların kapsamı,Manevi tazminat istemlerinde kişilik hakkı saldırıya uğrayanın huzursuzluk ve bozulan ruhsal dengesinin derecesi,Paranın alım gücü,Orantılılık ve hakkaniyet ilkeleri kapsamında her bir somut olaya uygun olarak tespit edilir.
Boşanma Davalarında Tazminat İstemleri Nasıl Yapılır? Dava Nereye Açılır?
Boşanmaya bağlı olarak maddi tazminat ve manevi tazminat istemleri, boşanma davası esnasında boşanmanın feri olarak, boşanma davasıyla birlikte ileri sürülebileceği gibi, boşanmanın kesinleştiği tarihten başlayarak bir yıl içinde ayrı bir dava açılmak suretiyle de talep edilebilir.
Bir başka deyişle tazminat istemi, boşanma davasıyla birlikte talep edilebilir ya da boşanmanın kesinleşmesinden sonra ayrı bir dava konusu da edilebilir.
Boşanma sonucu maddi ve manevi tazminat talepleri, ister boşanma davası ile birlikte ileri sürülsün, isterse de boşanmadan sonra ayrı bir davaya konu edilsin, bu istemleri değerlendirme makamı Aile Mahkemesidir. Yani bir başka ifadeyle boşanmada maddi ve manevi tazminat talepleri konusunu görüşüp, karara bağlama yetkisi Aile Mahkemesine ve Aile hâkimine aittir.
