Bireysel Katılım Yatırımcısı yönetmeliği, hem girişimlerine finansman arayan hem de melek yatırımcılar için önemli… Çünkü BKY lisans başvurusu, bu yönetmeliğe göre alınıyor, melek yatırımcı ağları buna göre şekilleniyor. Melek yatırımcı lisansı almak isteyen kişiler, yönetmelikteki şartları sağlamak durumunda kalıyor. Peki, melek yatırımcılar kimlerdir, bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansı nasıl alınır?
Bu yazımızda, finansman sağlamada güçlük yaşayan başlangıç aşamasındaki (start-up) girişimler ya da büyüme aşamasında bulunan girişimler ve şirketler için önemli bir konu olan Melek Yatırımcı nedir yani Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) nedir konusunu ele alacağız. İşte, merak edilen yönleri ile Melek Yatırımcı mevzuatı; Bireysel Katılım Sermayesi yönetmeliği yani Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği hakkında bilgiler…
Melek Yatırımcı Nedir? Melek Yatırımcı Ağları Nedir? Melek Yatırımcı Kimlerdir?
Melek Yatırımcı nedir; Angel Investor ya da mevzuattaki tanımı ile Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY), sahip olduğu kişisel maddi değer ve varlıklarını ya da birikim ve tecrübelerini start-up (başlangıç) aşamasında veya büyüme aşamasında bulunan şirketlere hisse karşılığı aktaran gerçek kişiler olarak tanımlanabilir.
Ancak melek yatırımcıların mutlaka melek yatırımcı ağları ya da ağı üyesi olması gerekiyor. Çünkü Hazine ve Maliye Bakanlığı, melek yatırımcılar ile melek yatırımcı ağları üzerinden etkileşime geçiyor. Melek yatırımcı ağları ise; melek yatırımcıların bir çatı altında toplandığı platfomlar. Her bir lisanslı melek yatırımcı, bir ya da birden fazla melek yatırım ağına üye olabiliyor.
Bu sayede başlangıç ya da büyüme aşamasında bulunan girişim yani şirket finansman sorununu çözerken, Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) da 193 sayılı Gelir Vergisi Kanun’a ekli Geçici Madde 82 ile kendi hisse tutarının yüzde 75’e varan kısmını gelir vergisine tabi olan kazancından indirme ve bu şekilde menfaat sağlama imkanına sahiptir.
Ülkemizde melek yatırımcılık konusu ve melek yatırımcı lisansı “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkındaki Yönetmelik”, daha bilinen adıyla Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği ile yasal bir zemine kavuşturulmuştur. İşte, Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği hakkında bilgiler…
Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği | Melek Yatırımcı Mevzuatı; Bireysel Katılım Sermayesi Nedir?
Ülkemiz açısından, melek yatırımcılık konusunda önem arz eden ilk düzenleme 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Geçici 82. Maddesinde yer alır.
Bu madde ile Bireysel Yatırım Katılımcısına (BKY), iştirak hisselerini en az iki yıl elde tutma koşulu ile “213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun” değerlemeye dair hükümlerine göre hesaplanan hisselerin tutarlarının yüzde 75’ini, yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirme hakkı tanınmıştır.
Ayrıca Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenmiş araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında olan ve projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayan Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) için ise bu oran yüzde 100 olarak uygulanır.
Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi
Ancak Bireysel Katılım Yatırımcısı yönetmeliği uyarınca, lisans dönemi içerisinde bir Bireysel Yatırım Katılımcısı (BKY), en fazla 20 farklı girişim için vergi desteğinden yararlanabilir ve yıllık indirim tutarı da 1.000.000 TL’yi aşamaz.
Resmi Gazete Hazine ve Maliye Bakanlığı BKY Lisansı Nedir? BKY Lisans Başvurusu
Bireysel Katılım Yatırımcılığı yönünden ana düzenleyici konumunda bulunan mevzuat kaynağı ise 15.02.2013 gün ve 28560 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkındaki Yönetmeliktir”. Bu yönetmelik ile başta lisanslama (bireysel yatırım katılımcısı lisansı alma ve süresi gibi) ve devlet desteğinden yararlanma olmak üzere konu ile ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.
Melek Yatırımcı Lisansı Nasıl Alınır? Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansı Nasıl Alınır?
Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği yani Bireysel Katılım Sermayesi hakkında yönetmelik uyarınca; Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) olarak faaliyette bulunacak ve vergi desteğinden yararlanacak gerçek kişilerin öncelikle “Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansı” sahibi olmaları koşulu aranır.
Söz konusu Yönetmelik ile BKY Lisansı alabilecek gerçek kişiler için ikili bir ayrım yapılmıştır. Buna göre, BKY’lerin lisans sahibi olabilmeleri için “yüksek gelir veya servete sahip yatırımcı” ya da “tecrübeli yatırımcı” koşullarından herhangi birini taşımaları gerekir.
a- Yüksek Gelir ya da Servete Sahip Yatırımcı Nedir?
Peki, BKY lisansı alabilecek ilk grup olarak belirlenen yüksek gelir ya da servete sahip yatırımcı nedir? Bu konuda Bireysel Katılım Sermayesi Hakkındaki Yönetmelik 5. Maddesinde bulunan tanıma göre;
“Lisans almadan önceki iki yıl için, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan gelir unsurlarının veya ücretli çalışanlar için yıllık ücretlerinin gayri safi tutarları toplamı olarak ifade edilen yıllık gayrisafi geliri en az 200.000 TL olan veya,
Müracaat anında sahip oldukları her türlü menkul ve gayrimenkul varlıklarından oluşan kişisel servetin toplam değeri en az 1.000.000 TL olan yatırımcılar”
BKY lisansı başvurusu yaparak bu lisansı alabilirler.
b- Tecrübeli Yatırımcı Nedir? Tecrübeli Melek Yatırımcılar Kimlerdir?
Yine, BKY Lisansı alabilecek bir diğer grup yatırımcı ise Tecrübeli yatırımcıdır. Tecrübeli yatırımcı da Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği 5. Maddesi uyarınca;
“Banka ve finansal kuruluşlarda fon veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanı, proje finansmanı veya kurumsal finansman birimlerinde veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan veya,
Lisans alınmadan önce son beş yıl içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az 25.000.000 TL olan bir işletmede genel müdür yardımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda çalışan veya,
BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan ve müracaat sırasında son mali yıldaki net satışları 5.000.000 TL’nin altında olan ve halka açık olmayan bir veya daha fazla şirkette BKY olarak ortak olan veya,
Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurt içi kuluçka merkezlerinde ya da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki başlangıç veya büyüme aşamasındaki bir veya daha fazla şirkete asgari 20.000 TL sermaye koyan yatırımcılar da”
Tecrübeli yatırımcı sıfatı ile Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği şartlarını sağlayarak BKY lisansı başvurusunda bulunarak bu lisansı alabilirler.
BKY lisansı alabilmek için lisans başvuruları Hazine Müsteşarlığı’na yapılır ve bu lisans bir başkasına devredilemez. Bireysel Katılım Sermayesi Hakkındaki Yönetmelik 8. madde uyarınca, BKY lisansı 5 yıl süre ile verilir, ancak süre sonunda lisansın süresi başvuru durumunda beşer yıllık süreler ile uzatılabilir.
Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yatırım Yapılabilecek Girişim ve Şirketler İçin Aranan Koşullar Nelerdir?
Yukarıda belirttiğimiz gibi Bireysel Yatırım Katılımcısı (BKY) olabilmek için gereken koşullar yanında ayrıca yatırım alabilecek şirketler için de belirli koşullar aranır. Buna göre yatırım yapılabilecek şirketin Bireysel Katılım Yatırımcısı Yönetmeliği’ne göre şu koşulları sağlaması gerekir:
- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tabi bulunan anonim şirket olması,
- Son iki mali yıldaki (BKY iştarikinden önceki) net satışlarının 5.000.000 TL’den çok olmaması,
- En çok 50 çalışanı olması,
- Şirketin yatırımcıyla doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir bağının olmaması,
- Şirketin başka bir şirketin kontrolünde bulunmaması,
- Şirket hisse paylarının, halka arz edilmemiş olması