Srebrenitsa Katliamı Müslüman Boşnakların katledildiği bir insanlık suçu olarak tarihteki yerini aldı. Peki, Srebrenitsa Soykırımı nedir, Srebrenitsa Katliamı kim yaptı, Srebrenitsa Katliamı ne zaman oldu? İşte, Srebrenitsa Katliamı tarihi ve İkinci dünya savaşı sonrasındaki insanlık suçu Srebrenitsa soykırımı hakkında merak edilenler…
Srebrenitsa Katliamı Nedir | Srebrenitsa Katliamı Ne Zaman Oldu ?
Srebrenitsa Katliamı, Avrupa’da gerçekleşen ve belgelenen en büyük soykırımdır. Müslümanların soykırıma uğradığı bu katliam, Krivaya 1995 Harekatı sırasında, 1995 yılının Temmuz ayında gerçekleşmiştir. 11 – 22 Temmuz 1995’te yaşanan ve bir hafta süren bu soykırımda Bosnalılar, Ratko Mladiç komutasındaki askerler tarafından Bosna Hersek’in Srebrenitsa kentinde katledilmiştir ve bu nedenle bu katliama, soykırıma Srebrenitsa adı verilmiştir ve her sene anılmaktadır. Bu katliam, ikinci dünya savaşı sonrasında yaşanan büyük bir soykırımdır.
Bu katliamdan sorumlu isim, Srebrenitsa Katliamı kim yaptı sorusunun cevabı ise; General Ratko Mladic komutasındaki Sırp ağır silahlı askerlerdir. Savaş her ne kadar 1991 yılında başlasa da Srebrenitsa Katliamı ne zaman oldu sorusunun yanıtı; 11 Temmuz – 22 Temmuz 1995 günü olarak bilinmektedir.
Srebrenitsa Katliamı Tarihi | Srebrenitsa Soykırımı Neden ve Nasıl Oldu?
Hırvatistan ve Slovenya’nın 25 Haziran 1991 yılında resmi olarak bağımsızlık ilan etmesiyle birlikte Yugoslavya İç Savaşı başladı. İç savaş sonrasında dağılan ülke; Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Slovenya, Bosna Hersek ve Hırvatistan’dan bir araya geliyordu.
Sonrasında 1992 yılının 29 Şubat ile 1 Mart tarihinde yapılan referandum ile Bosna Hersek de Yugoslavya’dan ayrıldı ve bağımsızlığını ilan etti. Ardından yine 1991 yılında Hırvatistan da bağımsızlığını ilan etti ve Hırvatistan sınırları içindeki Yugoslav askerleri ile Hırvat güçleri arasındaki çatışma Bosna Hersek’e sıçradı.
Sırpların kontrolü altında olan Yugoslav Ordusu’nun çatışmalar esnasında Boşnaklara ait Ravno Köyü’ne saldırdı. Ravno Köyü’nün nüfusunun çoğunluğunu ise Hırvatlar oluşturuyordu. Böylelikle bu saldırı, Bosna Hersek’teki savaşı resmi olarak başlatmıştı.
Yugoslavya’nın dağılmasını fırsat bilen Bosnalı Sırplar ile Hırvatlar, Bosna Hersek’in topraklarını ele geçirmek için bir cumhuriyet kurduklarını ilan etmişti. Böylelikle 18 Kasım 1991’de Hersek Bosna Hırvat Cumhuriyeti, 9 Ocak 1992’de de Sırp Cumhuriyeti kurulmuştu.
Yugoslav Ordusu ve istihbarat birimleri tarafından ağır silahlandırılan Bosnalı Sırplar, Bosna Hersek topraklarını ele geçirmek için Müslüman Boşnaklara yönelik olarak etnik temizliği yani Srebrenitsa Soykırımı başlattı. Topraklarının işgal edilmesinin ardından Boşnaklar da toprak bütünlüklerini korumak amacıyla, Aliya İzzetbegoviç liderliğinde batıda ve güneyde Hırvatlara, doğuda ve kuzeyde Sırplara karşı mücadele etmeye başladı.
Birleşmiş Milletler, Hollanda ve Srebrenitsa SoykırımıBosnalı Sırpların, Bosna Hersek topraklarını ele geçirmek için Müslüman Boşnaklara yönelik olarak başlattığı etnik temizlik pek çok sivilin hayatını kaybetmesine neden oldu. Bunun üzerine Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa Kasabası’nı Boşnaklar için 1993 senesinde güvenli bölge ilan etti ve Boşnaklar da buraya sığındı. Ancak Sırpların bu bölgeyi kuşatması sonrasında Srebrenitsa 1995 yılının Temmuz ayında Sırpların eline geçti.
Sırpların bu bölgeye egemen olması nedeniyle binlerce Boşnak kadın, çocuk ve erkek Srebrenitsa’nın dışında bulunan ve 400 Hollandalı askerin denetimi altında olan Potocari’deki BM Barış Gücü karargahına sığındı. Hollanda askerleri, buraya sığınan Boşnaklara güvende oldukları sözünü verdi ancak verilen söz tutulmadı ve güvenli bölgedeki 25 bin Boşnak 11 Temmuz 1995 tarihi itibariyle kaderine terk edildi; Sırp birlikleri tarafından katledildi.
1 – Bosna Savaşı’na NATO’nun Müdahalesi
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü ve NATO, Srebrenitsa’da yaşanan katliama sessiz kalması nedeniyle tepki çekti. Daha sonra Saraybosna’nın merkezi olan Markale’ye düzenlenen havan topu saldırıları neticesinde 43 boşnak sivilin hayatını kaybetmesi, NATO’nun da sessizliğini bozmasına neden oldu.
Böylelikle NATO tarafından 30 Ağustos 1995 tarihinde Kararlı Güç Harekatı Başlatıldı ve Bosna’daki Sırplar hedef alındı, Sırp hedefleri vuruldu. Kararlı Güç Harekatı 21 Eylül 1995’te son buldu ve bu harekat sayesinde Sırplar barış masasına oturmak zorunda kaldı. Srebrenitsa Katliamı gibi insanlık suçuna neden olan Bosna Savaşı, 1995’te imzalanan Dayton Antlaşması ile son buldu.
2 – Srebrenitsa Katliamı’nda Hollanda’nın Sorumluluğu
Aradan yıllar geçmesine rağmen Hollanda’nın Srebrenitsa Soykırımı’ndaki sorumluluğu hala tartışma konusu. BM Barış Gücü olarak orada bulunan Hollanda askerleri, Boşnakların sığınabileceği tek güçtü ve onlar da Müslüman Boşnakları koruyamamış; kaderlerine terk etmişti. Hollanda, kendisine sığınan 25 bin Boşnak’ı Sırplara teslim etmişti. Üstelik daha sonra BM bünyesindeki Hollanda komutanı Thom Karremans’ın Ratko Mladic ile kadeh kaldırdığı görüntüler ortaya çıkmıştı. Her ne kadar Hollanda komutanı Thom Karremans bunun için yargılanmasa da Hollanda Srebrenitsa Katliamı için kısmen suçlu ilan edildi ve tazminat ödemek durumunda kaldı.
Srebrenitsa Ne Zaman Soykırım Olarak Tanındı?
Gerçekliği belgelenen ve Avrupa’da gerçekleştirilen en büyük soykırım olan Srebrenitsa Soykırımı, Hollanda Lahey’de Uluslararası Adalet Divanı 2007 yılında tanındı ve katliam olarak tarihteki yerini aldı. Srebrenitsa ve çevresinde yaşanan olaylar soykırım olarak 2007 yılında kabul edildi. Ancak bu katliamdan Sırbistan sorumlu tutulmadı. Günümüzde Srebrenitsa Katliamı görüntüleri hala can yakmakta…
Srebrenitsa Soykırımı Suçluları Kimlerdir | Srebrenitsa Katliamı Kim Yaptı ?
Bir insanlık suçu olan Srebrenitsa Soykırımı olayında Sırp Ordusu’nun komutanı “Bosna Kasabı” Ratko Mladic, Radovan Karadzic, Radislav Krstic, Vidoje Blagojevic, Vujadin Popovic, Ljubisa Beara, Drago Nikolic, Vinko Pandurevic, Ljubomir Borovcanin, Milorad Trbic, Radivoje Mİletic ve Milan Gvero suçlu bulunarak ceza aldı. Farklı farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında Srebrenitsa Soykırımı nedeniyle toplamda 45 Sırp, toplamda 699 yıl hapse mahkum edildi.
Sırbistan eski Devlet Başkanı olan Slobodan Milosevic de Srebrenitsa Soykırımı nedeniyle suçlandı ancak yargılaması devam ederken tutuklu olduğu cezaevinde, yargılama bitmeden hayatını kaybetti. Sırp Cumhuriyeti Ordusu tabur komutanı Srecko Acimovic de 9 yıl hapis cezası aldı.
Eski Yugoslavya için kurulmuş olan Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi yani ICTY, katliamın sorumlusu Bosna Kasabı Ratko Mladiç müebbet hapse mahkum edildi.
Srebrenitsa Soykırımı Hangi Savaş Sırasında Yaşandı?
Srebrenitsa Soykırımı, 1991 ve 1995 yılları arasında yaşanan Yugoslavya İç Savaşı sırasında yaşanmıştır. Bosna ve Hırvatistan Savaşı’nda, Sırp Cumhuriyeti Ordusu, Krivaya Harekatı düzenlemiş ve Srebrenitsa’da 8 binden fazla Müslümanı katletmiştir. Srebrenitsa Katliamı’nda Sırp Cumhuriyeti Ordusu dışında insanları katleden ‘Akrepler’ adındaki Sırbistan özel güvenlik güçleri de yer almıştır.
Srebrenitsa Katliamı Kısaca Bir İnsanlık Suçu
Srebrenitsa Katliamı, 2. Dünya Savaşı’ndan günümüze kadar olan sürede, Avrupa’da gerçekleşen en büyük ve toplu soykırımdır. Ayrıca Srebrenitsa Soykırımı Avrupa’da hukuki olarak belgelenen ilk soykırım olması nedeniyle de önem taşımaktadır. Srebrenitsa Soykırımı’nda kadınların ve çocukların da öldürüldüğü belgeler eşliğinde kanıtlanmıştır. Srebrenitsa katliamı görüntüleri günümüzde ulaşılabilir durumda…
Srebrenitsa Katliamı Türkiye Ne Yaptı?
Bazı kaynaklarda yer alan bilgilere ve Bosna Savaşı’na yönelik Hollanda Raporu’na göre Türkiye, Bosna’daki İslamcı birliklere silah yardımında bulundu. 1991 ve 1995 yılları arasında yaşanan savaşta Amerika Birleşik Devletleri de Boşnakların yanında yer aldı ve İslamcı birliklere silah temininde bulundu. Srebrenitsa Soykırımı ve Bosna Savaşı’nda Bosna’ya silah yardımı yapılmasında Türkiye’nin de aracı olduğu raporlarda belirtildi.
Bosna Katliamı Kaç Kişi Öldü?
Srebrenitsa’ya giren Sırp Ordusu, Bosna Katliamı ile 8 bin 372 kişiyi vahşice katletti. Gerçekleştirilen bu soykırımda en az 8 bin 372 sivil Boşnak depolarda, fabrikalarda ve ormanlık alanlarda katledildi. Daha sonra da katledilen Müslüman Boşnaklar toplu mezarlara gömüldü.
Aradan yıllar geçmesine rağmen Srebrenitsa Soykırımı tazeliğini koruyor. Çünkü bu katliamda hayatını kaybeden ancak hala cenazesine ulaşılamayan, kimliği belirlenemeyen binlerce insan var. Hala yapılan çalışmalar sonucunda DNA örnekleriyle kimlikleri tespit edilen kişiler, her yıl 11 Temmuz’da Potoçari’de bulunan Potoçari Anıt Mezarlığı’na gömülüyor.
Srebrenitsa Katliamı Filmi
Srebrenitsa Katliamı filmi ve dizisi yapılan bir insanlık ayıbı olarak karşımıza çıkıyor. Srebrenitsa Katliamı filmi ve dizileri de yaşanan bu insanlık suçunu en acıklı şekilde ortaya koyuyor. Günümüzde en ilgi çekici ve beğenilen Srebrenitsa Soykırımı filmleri ise şunlar:
Nereye Gidiyorsun Aida?Mavi KelebeklerLepa Selam Lepo GoreZvot Je CudoKusursuz Çember
İzlenesi Bir Bosna Savaşı Dizisi: Srebrenitsa Katliamı Mavi Kelebekler
Bosna Savaşı’nı anlatan bir Türk dizisi Mavi Kelebekler… 2011 ve 2012 yılları arasında TRT 1 ekranlarında yayınlanan Srebrenitsa Katliamı Mavi Kelebekler dizisi 26 bölümden oluşmaktadır. Bosna halkının Bosna Savaşı sırasında yaşadığı acıları konu edinen dizi oldukça sevilmiş ve geniş bir izleyici kitlesine ulaşmıştır. Srebrenitsa Katliamı Mavi Kelebekler dizisi başrollerinde Oya Okar, Alma Terzic, Burak Hakkı ve Yunus Emre Yıldırımer rol almıştır.