Bağırsak tıkanıklığı bebekler dahil olmak üzere herkesin başına gelebilen bir sağlık olayı. Peki, bağırsak tıkanması nedir? Tedavi yolları nelerdir? İşte, detaylar!
Bağırsak Tıkanıklığı
İnsana vücuduna giren besinler sindirim sistemi aracılığı ile sindirilir ve atıklar bağırsak yolu ile dışarı atılır. Vücut yapısının dengesi bu sistemin doğru çalışmasına bağlıdır. Bağırsağın içerisinde atıkların ilerlemesi engelleniyorsa ve bağırsak sindirimde zorlanıyorsa bu durumda ileus yani bağırsak tıkanıklığı sorunu oluşmuş demektir. Genel anlamda bağırsak tıkanıklığı nedir, sorusu, bağırsak problemi yaşayanların cevabını aradığı bir sorudur. Karın bölgesinde meydana gelen her ağrı ve bulantı tıkanıklık habercisi mi yoksa başka bir hastalık mı?
Sindirim Sistemi Bağırsaklar
Sindirim sisteminin ilk durağı ağızdır. Besinler ağızda parçalara ayrılır. Ağzın çiğneme işlemini yeteri kadar gerçekleştirmemesi durumunda midede sindirim problemi meydana gelebilir. Bu nedenle yediğimiz yemekleri en az 15-20 saniye çiğnemek gerekir.
Ağızda parçalanan besinler boğaza doğru ilerler ve yutak kısmına gelir. Yutak besini mideye yemek borusu vasıtasıyla gönderir. Yemek borusundaki kaslar yukarıdan aşağıya doğru çiğnenen besinleri mideye doğru hareket ettirir. Mideye inen gıdalar burada mide asidinin ve mide kaslarının yardımı ile çok küçük parçalara ayrılır. Protein sindirimi midede başlar.
Mideden gelen besinlerin yağ sindirimi ince bağırsakta başlar. Sindirim sistemi ince bağırsak görevi, yağ sindirimidir. Pankreas öz suyu ile birlikte ince bağırsağa gelene kadar protein, karbonhidrat ve yağ sindirimi gerçekleşmiş olur. Emilim yani sindirilen besinler burada kan damarlarına aktarılır. Su ve atıklar kalın bağırsağa gönderilir ve buradan dışarı çıkar. Sindirim sistemi kalın bağırsak görevi sindirilmiş besinin atıklarını dışarı atmaktır.
Bağırsak Tıkanmasının Nedenleri
Besinlerin atılmasının zorlaşması veya tamamen engellenmesi bağırsak tıkanmasının en net belirtisidir. Bu bağırsak tıkanması kısmi olabileceği gibi tam olarak da gerçekleşebilir.
Tıkanıklığın en önemli nedenlerinden biri mekanik tıkanmadır. Pankreastan düşen taş veya benzeri durumlar bu tür tıkanıklıklara neden olmaktadır. Bağırsağın normal hareketlerini yapamaması veya kendi fiziki hareketlerinde olumsuzlukların meydana gelmesi de bağırsak tıkanmasının nedenleri arasında yer almaktadır.Karın veya bağırsak bölgesinde ameliyat geçiren bazı hastalarda da bağırsak tıkanıklığı görülebilir. Bu ameliyat sonunda bağırsak yapışması meydana gelebilir.Karın bölgesinde zaman zaman meydana gelen fıtıklar da tıkanmaya neden olabilir. Fıtığın oluşması ve bu fıtığın bağırsağın yolunu daraltması tıkanıklığa neden olur.
Ülseratif Kolit ve Crohn gibi bağırsak iltihabı hastalıkları da bağırsağın fonksiyonel özelliğini kötü etkileyen hastalıklardan biridir.Bağırsaklarda meydana gelen polipler de takınıklığa neden olan durumlardandır. Bağırsak kanseri belirtileri, bağırsağın genişlemesi ile birlikte bağırsakta geçiş yolu daralır ve tamamen tıkanır.Volvulus hastalığı da bu rahatsızlığın oluşumunda etkilidir. Volvulus, bağırsağın kendi etrafında dönüp düğümlenmesidir. Bağırsak enfeksiyonu uzman doktor tarafından muayene edilmelidir.Bağırsak hareketleri içerisindeki atığı dışarı atması için tasarlanmıştır. Bazı durumlarda bağırsak ileriki boş kısmın içine girer ve yolu tıkayabilir.Safra taşları da bağırsağı tıkar.
Bağırsak duvarlarının kalınlaşmasıyla birlikte yolun daralması da etkilidir. Buna tıp dilinde divertiküler denilmektedir.Sindirilmemiş gıdalar ve yabancı cisimler tıkanmaya neden olur. Bu yabancı cisimlere bezoar denilmektedir.Dışkının kalın bağırsağın son kısmında sertleşerek geçişi engellemesi de bu rahatsızlığın belli başlı nedenlerinden biridir.
Bağırsak Tıkanıklığı Belirtileri
Besin tüketiminde önemli bir yeri olan sindirim sistemi bağırsaklar sayesinde sağlıklı bir şekilde çalışır. Bağırsak tıkanıklığı belirtileri şu şekildedir:
Bu rahatsızlığın meydana gelmesi ile birlikte karın bölgesinin orta kısmında ağrılar başlar. Kramp gibi ortaya çıkan bu ağrılar bir kaç saniye sürer ve geçer. Bu esnada daralmış olan bağırsaktan besin geçişi gerçekleşmektedir. Bağırsak ağrısı bu rahatsızlığın en belirgin belirtilerinden biridir.Tıkanıklığın baş göstermesiyle birlikte bulantı ve beraberinde kusma meydana gelir. Özellikle tıkanmanın artması bulantıyı artırır ve kusmanın meydana gelmesinde etkili olur.Karın bölgesinin anormal şişmesi ve bu bölgelerin hassaslaşması bağırsakla ilgili bir problemin habercisidir. Karın bölgesinin sert olması ve hastanın büyük tuvaletini yaparken zorlanması da tıkanıklık belirtileri arasında yer almaktadır. Tuvaletten çıkamayan hasta bağırsakta gezinen gazı da bir türlü çıkaramaz. Bunun başlıca nedeni bağırsaklarda meydana gelen tıkanmadır.
Bağırsak Tıkanması
Tıkanmalarda etkili olan iki durum söz konusudur. İnce bağırsak tıkanmasının belirtileri daha hızlı gelişir ve kendini daha çabuk gösterir. Kalın bağırsak belirtileri daha geç kendini gösterir. Ancak bazı durumlarda kalın bağırsakla ilgili konular çok ciddi sonuçlara neden olabilir. Özellikle kan damarlarında meydana gelen sorunlar peritonite neden olur. Peritonite zamanında müdahale edilmelidir. Bağırsağın delinmesine ve zarın iltihaplanmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda en kısa zamanda doktora başvurmak gerekir.
Bağırsak Tıkanıklığı Nasıl Teşhis Edilir?
Her hastalıkta olduğu gibi bu hastalıklar da belli başlı belirtilere sahiptir. Bu belirtiler ortaya çıktığı zaman en kısa sürede tedavi olunmalıdır.
Karın bölgesinde meydana gelen seslerin değişmesi veya sıklaşması bağırsak hareketlerinin tuhaflaştığını gösterir. Bu durum büyük ihtimalle tıkanıklığın habercisidir.Karı bölgesinin anormal şişkin olması ve sert olması bağırsakların rahat hareket edemediğini ve tıkandığını göstermektedir.Hastane ortamında tomografi çekimi kesin teşhis için önemlidir. Renkli bağırsak filmi ve bilgisayarlı tomografi filmleri kesin sonucu verecektir.
Bağırsak Tıkanması Tedavisi
Hastalığın tam olarak teşhis edilmesi ve hastalığın nedeninin tam olarak bilinmesi, bağırsak tıkanmasının tedavisi konusunda ilk önemli aşamadır. Mekanik tıkanmalar genellikle ameliyat ile tedavi edilir.
Bağırsaklarda meydana gelen kanserin meydana getirdiği tıkanıklığın giderilebilmesi için o bölgenin alınması yeterlidir.Yapışmanın neden olduğu durumlarda, yapışan bölüm açılır ve tekrar normal haline getirilir. Bazı durumlarda ameliyat sonrası tekrar yapışma olabilir. Bu durumda yeniden ameliyat işlemi gerçekleşebilir.Kendi etrafında dönen ve bu nedenle tıkanan bağırsaklar tekrar eski durumuna getirilebilir. Bu bağırsak tıkanıklığı ameliyatı olmayı gerektirir. Bağırsak tıkanıklığı ameliyatı olup olmayacağınıza doktorunuz karar verir. Oluşan fıtığın içine kaçan bağırsaklar da tıkanmaya neden olur. Bu durumda bağırsak fıtıktan çıkarılır ve fıtık bölgesi için gerekli müdahale gerçekleştirilir.Bazı mekanik olmayan durumlarda ilaç tedavisi uygulanabilir.İlaç, ameliyat ve bağırsağın alımı, tedavinin üç ana konusunu teşkil eder. İlaç tedavisine cevap vermeyen hastalar ameliyat edilir. Bağırsak tıkanıklığı tedavi işlemlerinde ameliyattan da sonuç alınamaz ise sorunlu bölge alınır ve bağırsak kısalır.
Yediğiniz besinlerin sindirimi zorsa ve atıkları çıkarma problemi yaşıyorsanız tıkanıklık konusunda uzman doktora başvurmalısınız. Bu kategoride tıkanıklık sadece kalın bağırsakta meydana gelmiyor. Aynı zamanda ince bağırsakta da tıkanma meydana gelebilir. Genellikle tıkanıklık mekanik engellidir ve bu engelin kaldırılması ameliyatla gerçekleşebilir.
Bebeklerde ve çocuklar da ‘kabızlık’ genellikle dışkının anüsün çıkışında sertleşmesi sonucu meydana gelmektedir. Fitil tedavisi ve sertleşen dışkıyı çözen ilaçların kullanımı ile kısa sürede tedavi gerçekleşebilir. Bebeklerde ve çocuklarda meydana gelen tıkanmalar ishal ve kusma ile kendini gösterir. Ayrıca şiddetli karın ağrısı ve sindirim sistemi kalın bağırsak hareketleriyle atıklarının çıkarılamaması en belirgin belirtileridir.
Kaşıntı ve karın bölgesinde rahatsızlık veren bağırsak kurdu tıkanıklık problemi meydana getirmez. Ancak özellikle çocuk gelişimini olumsuz etkiler. Sindirim problemi meydana getirir.
Bağırsak Tıkanıklığı Risk Grupları
Genellikle 4 aylık ve 12 aylık bebeklerde sıklıkla görülür. Bağırsak tıkanıklığı risk grupları içerisinde 50 yaş ve üzerinde kolon kanseri görülme olasılığı artmaktadır. Elli yaşından sonra her on yılda bir test yapılmalıdır ve kan kaçağının olup olmadığı tespit edilmelidir. Kalıtsal nedenler de bağırsak ile ilgili problemlerin temel sebeplerinden biridir.
Sindirim problemi yaşayanlarda bu durum daha sık meydana gelmektedir. Karın bölgesi ameliyatı geçirenler, safra kesesi taşı problemi olanlar ve bağırsak fonksiyonları yetersiz olanlar da bu rahatsızlık sıklıkla görülebilir.