Bu yazımızda miras hukuku alanını yakından ilgilendiren ve sık sorulan konular arasında yer alan, art mirasçı nedir, art mirasçı nasıl atanır, vasiyet edilen mal art mirasçıya ne zaman geçer gibi soruların yanıtlarını sizler için bir araya getirdik…
Art Mirasçı Nedir?
Miras bırakan yani muris, mirasının saklı paylar dışında kalan bölümünün ya da belirlemiş olduğu bir malının art mirasçıya devredilmesini şart koşabilir. Böyle bir vasiyet durumunda, bırakılan miras bölümü ya da mal ilk olarak ön mirasçıya intikal eder. Ön mirasçı bu şekilde, vasiyet edilen mal veya miras bölümü üzerinde, murisin (miras bırakanın) vasiyetnamesinde belirlediği zamanda söz konusu malı ya da miras bölümünü art mirasçıya devretmek koşuluyla hak sahibi olur.
Murisin vasiyetnamesi ile malın ilk olarak devredileceği kişiye “ön mirasçı”, malın belirlenen zamanda devredileceği kişiye ise “art mirasçı” adı verilir. Önmirasçı olarak atanan kişi, vasiyetname ile belirlenen zamanda, bahse konu malı veya mirası art mirasçıya devretme yükümlülüğü altına girer.
Bu anlamda alt mirasçı atama işlemi, murisin düzenleyeceği ölüme bağlı tasarruf (vasiyetname) yolu ile yapılabilen bir işlemdir.
Art Mirasçı Kanuni Düzenleme
Türk hukuk sisteminde art mirasçı konusu 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 521. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Madde düzenlemesinde;
“Mirasbırakan, ölüme bağlı tasarrufuyla önmirasçı atadığı kişiyi mirası artmirasçıya devretmekle yükümlü kılabilir. Aynı yükümlülük artmirasçıya yüklenemez”
İfadelerine yer verilmiştir. Eğer muris (mirasbırakan) malın art mirasçıya geçiş zamanını belirlememiş ise bu durumda mal ön mirasçının ölümü üzerine art mirasçıya intikal eder.
Ölüme bağlı tasarrufta belirtilen devir tarihinde, söz konusu malın art mirasçıya devir olanağı kalmamışsa, bu durumda artık ön mirasçı devir yükümlülüğünden kurtulur.
Art mirasçı, mirası belirlenmiş olan geçiş zamanında sağ ise alabilir. Geçiş anından önce ölmüşse ve ölüme bağlı tasarrufta da aksi öngörülmemiş ise, miras artık ön mirasçıya kalır.
Ön Mirasçının Güvence Göstermesi
Türk Medeni Kanunu 523. madde düzenlemesi ile ön mirasçıya güvence gösterme yükümlülüğü getirilmiştir. Murisin vasiyetnamesinde belirtilen miras ya da mal, ancak güvence göstermesi halinde ön mirasçıya geçer.
Ön mirasçı güvence göstermezse ya da art mirasçının haklarını tehlikeye düşürürse, bu durumda mirasın resmen yönetimine karar verilir.
Mirasbırakan yani muris, ölüme bağlı tasarrufunda (vasiyetname), ön mirasçıyı güvence gösterme yükümlülüğünden bağışık tutabilir. Bu durumda artık ön mirasçının malı devir alabilmesi için herhangi bir güvence gösterme yükümlülüğü olmaz.
Mirasın Doğrudan Art Mirasçıya Geçmesi
Türk Medeni Kanunu 525. Maddesinin 2. Fıkrasında ise mirasın doğrudan art mirasçıya geçeceği durumlar düzenlenmiştir. Bu madde düzenlemesi uyarınca;
· Ön mirasçının, mirasbırakandan yani muristen önce ölmesi,
· Ön mirasçının mirastan yoksun kalmış olması,
· Ön mirasçının mirası reddetmesi durumlarında miras doğrudan art mirasçıya intikal eder.
İlginizi Çekebilir: Miras Sözleşmesi Nedir | Miras Sözleşmesi Nasıl Yapılır, Vasiyetten Farkı Nedir?