Ülkemiz, güneş enerjisinden faydalanma açısından oldukça avantajlı bir konumda bulunuyor. Sürdürülebilir bir enerji kaynağı olması yanında, Güneş enerjisinin kullanımının hem ekonomik hem de çevresel anlamda sağladığı faydalar neticesi, çatılarda her geçen gün daha fazla güneş enerjisi sistemi görüyoruz.
Peki, Kat Mülkiyeti Kanunu’na tabi olan binalarda örneğin toplu yaşamın sürdüğü apartmanlarda güneş enerjisi sistemi hukuken nasıl kurulabilir? Ortak yer kapsamında kalan çatıya her bir kat maliki güneş enerjisi sistemi koydurabilir mi? İşte, tüm merak edilen yönleri ile apartmanlarda güneş enerjisi sistemi kurulumunun hukuki boyutu…
Kat Mülkiyeti Kanunu Kapsamında Ortak Alan
Konuya dair öncelikle hukuki düzenlemeleri incelemek gerekir. Bu kapsamda 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu 19. maddesinde;
“Kat maliklerinden biri, bütün kat maliklerinin beşte dördünün yazılı rızası olmadıkça anagayrimenkulün ortak yerlerinde inşaat, onarım ve tesisler, değişik renkte dış badana veya boya yaptıramaz. Ancak, ortak yer ve tesislerdeki bir bozukluğun ana yapıya veya bağımsız bir bölüme veya bölümlere zarar verdiğinin ve acilen onarılması gerektiğinin veya anayapının güçlendirilmesinin zorunlu olduğunun mahkemece tespit edilmiş olması halinde, bu onarım ve güçlendirmenin projesine ve tekniğine uygun biçimde yapılması konusunda kat maliklerinin rızası aranmaz”
Hükümlerine yer verilmiştir. Yani Kat Mülkiyeti Kanunu 19. Maddesi düzenlemesine göre, ortak alanlarda inşaat, onarım ya da tesisler için kat maliklerinin beşte dördünün rızası aranır.
Diğer taraftan aynı kanunun yani Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 16. Maddesinde ise şu hükümlere yer verilmiştir:
“Kat malikleri anagayrimenkulün bütün ortak yerlerine, arsa payları oranında, ortak mülkiyet hükümlerine göre malik olurlar.
Kat malikleri ortak yerlerde kullanma hakkına sahiptirler; bu hakkın genel kömürlük, garaj, teras, çamaşırhane ve çamaşır kurutma alanları gibi yerlerdeki ölçüsü, aksine sözleşme olmadıkça, her kat malikine ait arsa payı ile oranlıdır”
Kat Mülkiyeti Kanunu Kapsamında Güneş Enerjisi Sistemi Kurulumu İçin Gereken Koşullar
Güneş enerjisi sistemi kullanımının gerek kat malikleri, gerekse de ülke ekonomisi açısından sağladığı fayda nedeniyle konuya dair Yargıtay kabul ve uygulamasında, Kat Mülkiyeti Kanunu 16. Madde düzenlemesi kapsamında, kat mülkiyetine tabi apartmanlarda ortak yer sayılan çatıya güneş enerjisi sisteminin kurulmasında kat maliklerinin muvafakat vermesi aranmaz.
Yani, bağımsız bölüm sahibi, diğer kat maliklerinden izin almaksızın güneş enerjisi sistemi kurdurabilir. Ancak bu noktada, Yargıtay karar ve uygulamaları ile belirli kriterler belirlenmiştir. Bu kapsamda;
- Çatı ya da terasta kurulacak güneş enerji sisteminin kaplayacağı alanın, kat malikinin kendi bağımsız bölümü için isabet edecek arsa payı alanını aşmaması gereklidir,
- Yine çatı ya da terasta, ana yapıda bulunan tüm bağımsız bölümlere yetebilecek kadar güneş enerjisi sistemi kurmaya elverişli alanın bulunması gerekir,
- Ayrıca, tüm bağımsız bölümler için güneş enerjisi sistemi kurulması durumunda ana yapının yani apartmanın statiğinde ya da çatı izolasyonunda zarar oluşmaması gereklidir,
Bu şartların tümünün sağlanması halinde güneş enerjisi sisteminin, çatıda uygun bir konumda ve bağımsız bölümlere herhangi bir zarar vermeyecek şekilde, tüm gereken teknik önlemlerin alınması suretiyle kurulması mümkündür.
Ancak unutulmamalıdır ki, Kat Mülkiyeti Kanunu 18. Madde kapsamında düzenlenen genel kural uyarınca; Kat maliklerinin, gerek kendi bağımsız bölümlerini, gerekse de eklentileri ve ortak yerleri kullanımları esnasında, doğruluk kaidelerine uyma ve özellikle birbirlerini rahatsız etmeme, haklarını çiğnememe ve de yönetim planı hükümlerine uyma konusunda karşılıklı yükümlülükleri bulunur.