Adliye ile işi olan ya da olmayan herkesin bir şekilde duyduğu Ağır Ceza Mahkemesi ne demektir? Hangi suçlardan yargılama yapma yetkisi Ağır Ceza Mahkemesine aittir? Ağır Ceza Mahkemeleri kaç hakimden oluşur? İşte, merak edilen tüm yönleri ile hukuk sistemimizde Ağır Ceza Mahkemesi…
Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?
Ağır ceza mahkemesi, hukuk sistemimizde ilk derece ceza yargılamalarında, ceza miktarı açısından en ağır suçlara bakmakla görevlendirilmiş mahkemedir. Ceza Mahkemelerinin görevine ilişkin düzenleme ise 5235 Sayılı “Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un” 12. Maddesi ile belirlenmiştir.
Bu yasal düzenleme uyarınca suç vasfı ve ceza miktarı ile belirlenen suçlar Ceza Mahkemesinin görevi kapsamına girerken, bu suçlar dışındaki diğer suçlardan yargılama yapma yetkisi ise temelde Asliye Ceza Mahkemelerine bırakılmıştır.
Ağır Ceza Mahkemesi Hangi Suçlardan Yargılama Yapar?
Ağır Ceza Mahkemelerinin görevi kapsamında kalan suçlar yönünden, 5235 sayılı Kanun ile üç ana kriter belirlenmiştir. Bu kapsamda;
1) Kanunların ayrıca görevli kıldığı durumlar saklı kalmak koşuluyla,
- Yağma Suçu (Gasp) (Türk Ceza Kanunu md. 148),
- İrtikap Suçu (Türk Ceza Kanunu md. 250/1-2),
- Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (Türk Ceza Kanunu md. 204/2)
- Nitelikli Dolandırıcılık Suçu (Türk Ceza Kanunu md. 158)
- Hileli İflas Suçu (Türk Ceza Kanunu md.161)
2) 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (Türk Ceza Kanunu md. 318, 319, 324, 325 ve 332 kapsamındaki suçlar hariç) ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar,
(Örneğin; Anayasal Düzene ve bu düzenin işleyişine karşı işlenen suçlar, Devlet sırlarına karşı işlenen suçlar ve casusluk, Terörle Mücadele Kanununda tanımlanan örgüt üyeliği gibi)
3) Ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işler, ( Örneğin; Kasten öldürme suçu, Neticesi sebebi ile ağırlaşmış yaralama suçu, Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçu gibi)
Ağır Ceza Mahkemesinin görevi kapsamında yer alır.
Ağır Ceza Mahkemeleri Nerelerde Kurulur?
5235 sayılı Kanun’un 9. Maddesi uyarınca, Ağır Ceza Mahkemeleri, her il merkezi ile birlikte bölgelerin coğrafi durumlarıyla ve iş yoğunlukları göz önüne alınarak tespit edilen ilçelerde, “Hakimler ve Savcılar Kurulunun” olumlu görüşü alınmak suretiyle Adalet Bakanlığı tarafından kurulur.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde ise ceza mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilir ve bu daireler numaralandırılır.
Ağır Ceza Mahkemeleri Kaç Hakimden Oluşur?
5235 sayılı Kanun’un 9. Maddesi gereği, Ağır Ceza Mahkemelerinde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Ağır Ceza Mahkemesi bir başkan ve iki üye olmak üzere üç hakimle toplanır, duruşma yapar ve karar verir. Duruşmalara mahkeme heyeti yanında savcının katılımı da zorunludur.
Ceza Mahkemelerinde verilen kararlar müzakere edilerek verilir. Karara katılacak başkan ile üye hakimler müzakerede görüşlerini açıklarlar, mahkeme başkanı da müzakereyi yönetir, oyları toplar ve de kararı açıklar.
Ağır Ceza Mahkemelerinin Kararlarına Karşı İtiraz ve İstinaf Kanun Yolları
Ağır Ceza Mahkemeleri tarafından verilen ve davayı sonuçlandırmayan ara kararlara karşı (örneğin tutuklama, el koyma, yakalama gibi) itiraz kanun yoluna başvurulabilir.
Bu itirazların incelenmesi görevi ise, o yerde birden çok Ağır Ceza Mahkemesi bulunması durumunda numara olarak kendisini izleyen Ağır Ceza Mahkemesine; o yerde tek Ağır Ceza Mahkemesi varsa, en yakın Ağır Ceza Mahkemesine aittir.
Ağır Ceza Mahkemesi kararlarına karşı itiraz süresi ise tefhim yani öğrenme ya da tebliğ tarihinden itibaren yedi gündür.
Ağır Ceza Mahkemelerinin davayı neticelendiren kararlarına karşı ise, Bölge Adliye Mahkemeleri nezdinde istinaf kanun yoluna başvurulabilir. On beş sene ve daha fazla hapis cezalarında ise istinaf kanun yoluna başvurulmasa dahi, İstinaf Mahkemesi yani Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi) kendiliğinden istinaf incelemesi yapar.
İlginizi Çekebilir: 2022 Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Nasıl Yapılır?